سؤال: آیه (الیوم اکملت لکم دینکم...) در چه زمانى نازل شده است؟

جواب: شیعیان اجماع دارند که این آیه در غدیر خم و پس از نصب على(علیه السلام) از سوى پیامبر(صلى الله علیه وآله) به عنوان خلیفه مسلمین نازل شد و این مطلب را به نقل از ائمه اهل بیت(علیهم السلام)روایت مى کنند ولذا امامت را جزء اصول دین مى نامند. بسیارى از علماى اهل سنت نیز نزول این آیه را در غدیر خم پس از نصب حضرت على(علیه السلام) پذیرفته اند که به عنوان مثال برخى از آنان را نام مى بریم:

1 ـ ابن عساکر در تاریخ دمشق جلد 2، ص 75

2 ـ ابن مغازلى شافعى در مناقب على بن ابى طالب(علیه السلام) ص 19

3 ـ خطیب بغدادى در تاریخ بغداد جلد 8، ص 92

4 ـ حسکانى حنفى در شواهد التنزیل جلد 1، ص 157.(1)
 

سؤال: خطیب بغدادى در مورد شأن نزول آیه اکمال چه روایتى نقل کرده و آیا سند آن معتبر است؟

جواب: خطیب بغدادى از عبد الله بن علىّ بن محمّد بن بشران، از على بن عمر حافظ، از ابو نصر حبشون بن موسى بن ایّوب خلاّل، از على بن سعید رملى، از ضمرة بن ربیعه قرشى، از ابن شوذب، از مطر ورّاق، از شهر بن حوشب، از ابو هریره نقل کرده که گفت: هر کس در روز هجدهم ذى حجّه روزه بگیرد، ثواب شصت ماه روزه بر او نوشته خواهد شد. و آن روز، روز غدیر خم است، زمانى که پیامبر(صلى الله علیه وآله) دست على بن ابى طالب(علیه السلام) را گرفت و فرمود: آیا من ولىّ مؤمنین نیستم؟ گفتند: آرى، اى رسول خدا! فرمود: هر که من مولاى اویم پس علىّ مولاى اوست. عمر بن خطاب گفت: مبارک باد، مبارک باد اى پسر ابو طالب! تو مولاى من و مولاى هر مسلمان شدى. آن گاه خداوند این آیه را نازل کرد: ( أَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ...) ...(1).
این حدیث مطابق رأى اهل سنت معتبر است، در اینجابه بررسى سند آن مى پردازیم:
ـ «ابن بشران» (م 415); خطیب بغدادى او را «صدوق، ثقه، ثبت و ...» معرفى کرده است. و «ذهبى» نیز او را «عدل» دانسته است.(2)
ـ «على بن حافظ»; وى همان «دارقطنى» است (م 388) که علماى رجال او را بسیار تمجید کرده اند.(3)
ـ «ابو نصر حبشون»; ذهبى او را «ثقه» دانسته و خطیب بغدادى نیز او را توثیق کرده و درباره او قول مخالفى ذکر نکرده است.(4)
ـ «علىّ بن سعید رملى»; ذهبى تصریح به وثاقت او کرده و مى گوید: تا به حال کسى را ندیدم که درباره او مذمّتى بگوید.(5)
ـ «ضمرة بن ربیعه» (م 202); او از رجال «بخارى» در کتاب «الادب المفرد» و چهار صحیح دیگر از صحاح اهل سنّت است. «عبد الله بن احمد» از پدرش نقل کرده که او «صالح الحدیث» و از ثقات به حساب مى آید. «عثمان بن سعید دارمى» از «یحیى بن معین» و «نسائى» توثیق او را نقل کرده، و «ابو حاتم» او را صالح، و «محمّد بن سعد» او را «ثقه، مأمون، خیّر» دانسته و گفته که افضل از او وجود ندارد.(6)
ـ «عبد الله بن شوذب» (م 156); او از رجال «ابى داوود» و «ترمذى» و «نسائى» و «ابن ماجه» است. ذهبى مى گوید: جماعتى او را توثیق کرده اند،(7) و «ابن حجر» او را «صدوق عابد» معرفى نموده است.(8) و از «سفیان» نقل کرده که ابن شوذب از ثقات مشایخ ما به حساب مى آید. و «ابن معین» و «ابن عمار» و «نسائى» نیز او را «ثقه» معرفى کرده اند. و «ابن جبّان» نیز او را در جمله ثقات به حساب آورده است.(9)
ـ «مطر ورّاق» (م 129); او از رجال بخارى و رجال مسلم و چهار نفر دیگر از صاحبان صحاح است.(10)
ـ «شهر بن حوشب» (م 112); او از رجال بخارى درکتاب «الادب المفرد» و «مسلم» و چهار نفر دیگر از صاحبان صحاح به حساب مى آید و همین معنا در توثیق او نزد اهل سنّت کافى است(11).(12)

سؤال: از علماى اهل سنت چه کسانى روایات مربوط به نزول آیه اکمال در روز غدیر را در کتابهاى خود نقل کرده اند؟

جواب: جماعت بسیارى از علماى اهل سنّت، روایت نزول آیه اکمال در روز هجدهم ذى حجّه در سرزمین غدیر خم را در کتاب هاى خود نقل کرده اند. در اینجا به اسامى برخى از آن ها اشاره مى کنیم:
1 ـ حافظ ابو جعفر محمّد بن جریر طبرى (م 310).(1)
2 ـ حافظ ابن مردویه اصفهانى (م 410).(2)
3 ـ حافظ ابو نعیم اصفهانى.(3)
4 ـ حافظ ابو بکر خطیب بغدادى (م 463).(4)
5 ـ حافظ ابو سعید سجستانى (م 477).(5)
6 ـ ابو الحسن بن مغازلى شافعى (م 483).(6)
7 ـ حافظ ابو القاسم حسکانى.(7)
8 ـ حافظ ابو القاسم بن عساکر دمشقى شافعى (م 571).(8)
9 ـ خطیب خوارزمى (م 568).(9)
10 ـ سبط بن جوزى.(10)
11 ـ شیخ الاسلام حمّوئى.(11)
12 ـ عماد الدین ابن کثیر دمشقى شافعى.(12)
13 ـ جلال الدین سیوطى شافعى.(13)
14 ـ میرزا محمّد بدخشى(14).(15)

سؤال: کلینى در مورد نزول آیه اکمال چه روایتى از امام باقر(علیه السلام) نقل کرده است؟

جواب: کلینى(رحمه الله) به سندش از امام باقر(علیه السلام) در حدیثى نقل کرده که فرمود: «وکانت الفریضة تنزل بعد الفریضة الأولى، وکانت الولایة آخر الفرائض، فانزل الله ( أَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتى) ...»;(1) «فریضه ها به ترتیب یکى پس از دیگرى نازل مى شد و ولایت، آخرین فریضه بود، و بعد از آن خداوند ـ عزّ وجلّ ـ این آیه را نازل فرمود: ( أَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ...) ....»
این روایت با مضمون و محتواى آیه شریفه نیز سازگار است; زیرا:
اوّلا: دشمنان اسلام پس از ناکامى در تمام توطئه ها، تنها به یک چیز دل بسته بودند و آن این که پیامبر(صلى الله علیه وآله) از دنیا برود و پس از ارتحال آن حضرت بتوانند به آرزوى خود برسند و ضربه نهایى را بر اسلام وارد سازند. اما وقتى دیدند که آن حضرت در روز هجدهم ذى حجّه سال دهم هجرت در بین عموم مردم شخصى بى نظیر را به جانشینى خود انتخاب کرد، آرزوهاى خویش را بر باد رفته دیدند.
ثانیاً: با انتخاب امیرالمؤمنین(علیه السلام) به ولایت و امامت، نبوّت به سیر تکاملى خود ادامه داد و با آن، دین تمام و کامل شد.
ثالثاً: نعمت هاى خداوند با نصب امامت و رهبرىِ پس از پیامبر(صلى الله علیه وآله) تکمیل شد.
رابعاً: بدون شک اسلام بدون امامت و رهبرى پس از پیامبر(صلى الله علیه وآله) یک دین فراگیر و جهانى نخواهد شد.(2)
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: